دولت گذشته ۸ سال کشور را معطل غربی‌ها کرد/ بیش از ۵۵ قرارداد و تفاهم‌نامه با شرکت‌های داخلی و خارجی امضا شده است

۶بهمن پرس: دولت سیزدهم در حالی روی کار آمد که به گفته وزیر نفت ذخیره‌سازی‌های سوخت وضع مطلوبی نداشت و این در شرایطی بود که در آستانه ورود به ماه‌های سرد سال بودیم. با این حال نه‌تنها سوخت مورد نیاز کشور در بخش‌های مختلف از حمل‌ونقل گرفته تا بخش خانگی و نیروگاهی بدون قطعی و کمبود تأمین شد، بلکه در کنار آن صنعت نفت ۱۶.۵ میلیارد دلار قرارداد جدید در بخش‌های مختلف امضا کرد.

قراردادهایی که هم با شرکت‌های داخلی و هم شرکت‌های خارجی امضا شده و چند برابر ارزش قرارداد بی‌سرانجام با کنسرسیوم توتال برای طرح توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی است، اما آن‌گونه که جواد اوجی تأکید دارد به‌دلیل شرایط تحریم نمی‌توان نامی از شرکت‌های خارجی آورد. در کنار آن دیپلماسی فعال در حوزه انرژی نیز رونق گرفت و در عمر هفت ماهه وزارت نفت دولت سیزدهم اقدام‌های مختلفی انجام شد که از مهم‌ترین آنها می‌توان به آغاز سوآپ گاز ترکمنستان به جمهوری آذربایجان اشاره کرد.

اوجی معتقد است آغاز سوآپ گاز ترکمنستان به جمهوری آذربایجان و کمک به پایداری شبکه گاز شمال شرق کشور از دیگر اقدام‌هایی بود که به عبور امن از زمستان کمک کرد. در ادامه بخش دوم و پایانی گفت‌وگوی «جواد اوجی» وزیر نفت ایران را می‌خوانید.

زمستان ۱۴۰۰ از سخت‌ترین سال‌ها در خصوص تأمین سوخت بود. با این حال هیچ قطعی گازی در کشور گزارش نشد و وضع سوخت‌رسانی به نیروگاه‌ها و صنایع نیز پایدار بود. چگونه عبور از زمستان با سوخت‌رسانی پایدار محقق شد؟

وزارت نفت دولت سیزدهم شهریورماه که روی کار آمد مشخص شد مخازن سوخت مایع در نیروگاه‌ها ۲۵ تا ۳۰ درصد کمتر از سال ۱۳۹۹ بود و با توجه به  سرمایه‌گذاری نشدن در نفت و گاز در سال ۹۹، مشخص بود که تولید گاز کشور افزایش نخواهد داشت. این در شرایطی بود که بر اساس پیش‌بینی‌ها، مصرف گاز ۱۰ تا ۱۲ درصد افزایش داشت از همین رو در ماه‌های نخست، اقدام‌های فوری و کوتاه‌مدتی انجام شد.

بحث دوم فروش میعانات گازی روی آب بود که در صورت تولید حداکثری گاز در زمستان به حجم آن اضافه می‌شد. از همین رو افزایش فروش داخلی، همچنین صادرات میعانات گازی در دستور کار قرار گرفت که سرانجام با افزایش ۲ تا ۳ برابری صادرات و افزایش مصارف میعانات در داخل کشور حجم میعانات روی آب در مقایسه با ۶ ماه نخست سال کاهش یافت، همچنین اورهال (تعمیرات اساسی) پالایشگاه‌ها و خطوط لوله انتقال و آغاز سوآپ گاز ترکمنستان به جمهوری آذربایجان و کمک به پایداری شبکه گاز شمال شرق کشور از دیگر اقدام‌هایی بود که به عبور امن از زمستان کمک کرد. افزایش تعرفه‌های مشترکان پرمصرف گاز از دیگر راهکارها بود که خوشبختانه ۲۵ میلیون مترمکعب در روز کاهش مصرف اتفاق افتاد.

برای تأمین سوخت نیروگاه‌ها چه اقدام‌هایی انجام شد؟

افزون بر تأمین سوخت زمستانی، یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون لیتر سوخت مایع بیشتری در مقایسه با دوره مشابه پیش از آن در نیروگاه‌ها و صنایع ذخیره شد که در فصل سرد که گازرسانی به نیروگاه‌ها و صنایع کاهش می‌یابد، از سوخت مایع استفاده کنند. برای آنکه به اقتصاد صنایع و نیروگاه نیز آسیبی نرسد، سوخت مایع را به قیمت گاز طبیعی به آنها تحویل دادیم.

این اقدام‌ها کمک کرد با وجود آنکه زمستان بسیار سردی داشتیم و دما در اغلب استان‌ها به منفی ۲۰ درجه رسیده بود قطعی گاز اتفاق نیفتاد. این در حالی است که سال ۱۳۹۹ در دی و بهمن‌ماه شاهد خاموشی گسترده به‌دلیل نرسیدن سوخت‌ به نیروگاه‌ها بودیم، اما امسال خاموشی در کشور اتفاق نیفتاد. صنایع نیز دچار چالش و بحران نشدند و اگر گازشان محدود شد، سوخت مایع تأمین بود، همچنین با برنامه‌ریزی‌های بلندمدت افزایش تولید گاز را در دستور کار قرار دادیم.

افزون بر کاهش ذخایر میعانات گازی، آیا تغییری در میزان ذخایر نفت خام نیز ایجاد شد؟

وقتی تولید گاز انجام می‌شود به همراه آن تولید میعانات گازی نیز صورت می‌گیرد، بنابراین در فصل زمستان که پیک تولید گاز است پیک تولید میعانات نیز اتفاق می‌افتد، از همین رو اگر نتوانیم میعانات گازی را که قیمتی معادل نفت خام دارد بفروشیم باید آن را ذخیره کنیم. در دولت قبل هر چه مخازن در دریا و خشکی وجود داشت را پر کردند و اگر امسال می‌خواستیم میعانات گازی را دوباره ذخیره کنیم دیگر مخازنی وجود نداشت و باید تولید گاز را کم می‌کردیم که با توجه به مصرف بالا امکان‌پذیر نبود.

بنابراین هم مصرف میعانات را در کشور افزایش دادیم و خوراک پتروشیمی‌ها و پالایشگاه‌ها و مینی‌ریفاینرها کردیم و صادرات میعانات دو تا سه برابر شد که کمک کرد نه‌تنها میعانات جدیدی ذخیره نکردیم، بلکه میعاناتی که ذخیره شده بود حدود ۲۰ میلیون بشکه برداشت کردیم، اما در تولید نفت شرایط متفاوت است و تولید با توجه به نیاز داخلی و تعهدهای صادراتی انجام می‌شود، بنابراین ذخایر نفت مانند گاز نیست.

وزارت نفت دولت سیزدهم از ابتدای کار تاکنون که حدود هفت ماه از عمر آن می‌گذرد قراردادهای متنوعی را در بخش‌های مختلف به امضا رسانده است. تاکنون چه تعداد قرارداد با چه ارزشی امضا کرده‌اید؟

در دولت سیزدهم بیش از ۵۵ قرارداد و تفاهم‌نامه امضا کردیم، ۱۶.۵ میلیارد دلار با شرکت‌های داخلی و خارجی امضا شده که هم در بحث توسعه میدان‌ها نفتی و گازی مشترک، هم بحث جمع‌آوری گازهای مشعل بوده است.

۲۸ مورد از این قراردادها مربوط به جمع‌آوری گازهای همراه نفت و مشعل بوده که قرار است تا پایان این دولت تعیین تکلیف شود. در بحث احداث خطوط انتقال فرآورده‌های نفتی نیز قراردادهایی امضا شد تا تردد تانکرها در جاده‌ها کم و انتقال فرآورده از جنوب کشور تا شمال کشور با خط لوله انتقال انجام شود. در دولت سیزدهم بیش از ۵۵ قرارداد و تفاهم‌نامه به ارزش ۱۶.۵ میلیارد دلار با شرکت‌های داخلی و خارجی امضا شده است.

در بحث احداث مخازن ذخیره‌سازی گاز طبیعی، تکمیل زنجیره پتروشیمی و احداث پتروپالایشگاهی نیز قراردادهایی امضا شد و نخستین واحد پتروپالایشگاهی توسط خود وزارت نفت به ظرفیت ۳۰۰ هزار بشکه در استان هرمزگان در بهار امسال کلنگ‌زنی خواهد شد.

تأمین مالی این قراردادها چگونه انجام خواهد شد؟

عمده تأمین مالی قراردادهای توسعه میدان‌ها از محل عایدات همان میدان خواهد بود و هلدینگ‌های بزرگ، میدان‌ها نفتی و گازی را توسعه می‌دهند و سرمایه‌گذاری که انجام دادند از محل تولید نفت، میعانات گازی و گاز مستهلک خواهد شد. بخش دیگری از تأمین مالی نیز توسط کنسرسیوم‌های بانکی به صورت فاینانس و تسهیلات است و بخشی نیز از منابع داخلی پروژه‌ها تأمین خواهد شد.

درباره توسعه میدان‌ها مشترک نفت و گاز آیا قراردادهای جدیدی در راه است؟

بخشی از قراردادهایی که تاکنون در دولت سیزدهم امضا شده مربوط به توسعه میدان‌ها مشترک است. برای توسعه فاز ۲ میدان مشترک آزادگان، شرکت‌های مختلفی آمده‌اند و تکمیل و توسعه این میدان در حال بررسی است تا زمینه همکاری با شرکت‌ها و هلدینگ‌های بزرگ فراهم شود که تکمیل و توسعه این میدان‌ها توسط شرکت‌های بزرگ داخلی انجام خواهد شد.

برخی حامیان دولت گذشته، قراردادهای نفتی دولت سیزدهم را زیر سؤال می‌برند و می‌گویند جزئیات آنها اعلام نشده است. چه پاسخی دارید.

در شرایط تحریمی طبیعی است اسامی شرکت‌ها اعلام نشود. تنها برای اینکه عده‌ای دست از انتقاد بردارند، هرگز این رویه را تغییر نخواهیم داد و اسامی شرکت‌ها و جزئیات قراردادها را افشا نخواهیم کرد. شاید آنها ناراضی هستند که هشت سال کشور را معطل امثال شرکت فرانسوی توتال کردند، اما اکنون می‌بینند شرکت‌های بزرگ دیگری آمده‌اند و در مجموع چند برابر وعده بی‌عمل توتال، حاضر به سرمایه‌گذاری شده‌اند و قرارداد هم امضا کرده‌اند.

بی‌شک از این پس هم در همه قراردادهای نفتی، همین رویه ما خواهد بود و به هیچ عنوان انتظار انتشار جزئیات قراردادها و اسامی شرکت‌ها را نداشته باشید. منتقدان می‌توانند روند پیشرفت پروژه‌ها را نقد کنند، صرف انتشار اسامی شرکت‌ها جز اینکه راه را برای تحریم باز می‌کند، چه فایده‌ای دارد.

با توجه به اشتغال‌زایی و درآمد بالای صنعت پتروشیمی برای کشور تا پایان دولت سیزدهم ظرفیت صنعت پتروشیمی ایران به چه مقدار خواهد رسید؟

ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی ایران در حال حاضر بیش از ۹۰ میلیون تن است که محصولات متنوعی را شامل می‌شود، با برنامه‌ریزی که انجام شده تا پایان دولت سیزدهم ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی به ۱۴۰ میلیون تن می‌رسد که بیش از ۵۰ درصد افزایش خواهد داشت.

در بحث بررسی لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ چه تغییراتی توسط مجلس در بخش نفت ایجاد شد؟

پیشنهاد دولت در لایحه بودجه تقدیمی به مجلس، فروش نفت و میعانات گازی یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه در روز بود که مجلس آن را به یک میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه رساند. قیمت نفت نیز در مصوبه مجلس افزایش یافت و از ۶۰ دلار به ۷۰ دلار رسید. همچنین اگرچه ابتدا قرار بود سهم ثابت ۱۴.۵ درصدی نفت از محل فروش متغیر شود اما این پیشنهاد تصویب نشد و سهم نفت همچنان ۱۴.۵ درصد از درآمدهای نفتی خواهد بود.

در دولت گذشته نیروی انسانی شاغل در نفت نارضایتی‌های زیادی داشتند. برای ساماندهی وضع نیروی انسانی در صنعت نفت در دولت سیزدهم چه اقدام‌هایی انجام شده است؟

کارهای بزرگی در بحث نیروی انسانی انجام شد. بحث نیروهای ایثارگر و جذب آنها طبق لایحه بودجه ۱۴۰۰ به طور کامل محقق و ابلاغیه آن انجام شد. صنعت نفت معادل کل دولت نیروی ایثارگر دارد و بالغ بر ۲۲ هزار نیروی ایثارگر، فرزندان شهدا، فرزندان جانبازان، فرزندان آزادگان و خانواده شهدا و حوزه ایثارگران کشور در وزارت نفت جذب شد و این اتفاق پارسال رقم خورد.

صنعت نفت بیش از ۶۰ هزار نیروی رسمی دارد که ۲۲ هزار نیروی رسمی دیگر از این طریق به آنها اضافه می‌شود. در بحث ارکان ثالث، نیروهای پیمانکاری، خدماتی و اداری خوشبختانه در بحث معیشت اتفاقات خوبی افتاده و طبقه‌بندی مشاغل انجام شد. تأکید شده که باید نیروهای ارکان ثالث و پیمانکاری که قشر ضعیفی هستند در سال ۱۴۰۱ به حقوق دستمزد آنها توجه ویژه‌ای شود و معیشت آنها بهبود یابد، همچنین برای جذب فارغ‌التحصیلان الف دانشگاه نفت هم مجوز داده شد و بیش از ۹۰ درصد آنها در حال جذب هستند.