مازندران تا چه زمانی از دور تماشاچی رشد بورس می ماند؟

۶بهمن پرس / سرویس اقتصاد : بورس این روزها، شرایط مثبت و رکوردهای زیادی را جابه‌جا می‌کند. امروز نیز پس از وعده گشایش اقتصادی توسط زئیس جمهور، بازار واکنش مثبتی به این اظهارات نشان داد و در همان ساعات اولیه بیش از ۴۰ هزار واحد رشد شاخص را تجربه کرد. در سال گذشته نیز این بازار روزهای درخشانی را پشت سر گذاشت، به طوریکه در جریان معاملات بورس اوراق بهادار در سال ۹۸ در مدت ۲۳۸ روز معاملاتی، تعداد ۱۱۱۹ میلیارد و ۵۵۸میلیون سهم و حق تقدم به ارزش ۵۱۲۶ هزار و ۴۱۱میلیارد ریال در ۱۱۳میلیون و ۳۲۹هزار و ۴۹۶دفعه مورد در بورس اوراق بهادار معامله قرار گرفت که از نظر حجم، ارزش و نوبت‌های معاملات به ترتیب با ۱۱۵، ۲۱۹ و ۲۳۸ درصد افزایش مواجه شد.
شاخص کل نیز که معاملات سال گذشته بورس را از ارتفاع ۱۷۸ هزار و ۶۵۹ واحد آغاز کرد، با ۳۳۴ هزار و ۲۴۱واحد رشد، معادل ۱۸۷ درصد افزایش را به ثبت رساند و به ارتفاع ۵۱۲ هزار و ۹۰۱ واحد رسید. شاخص بازار اول نیز در این مدت با رشد ۲۲۸هزار و ۸۶۴ واحدی و شاخص بازار دوم با رشد ۷۴۲هزار و ۹۳۲واحدی به ترتیب ۱۷۱ و ۲۱۵ درصد افزایش داشتند.
با این حال مهم‌ترین اتفاق بورسی در سال جدید، انجام «بزرگ‌ترین عرضه اولیه تاریخ بورس» در ماه های گذشته بود. بر این اساس، هشت میلیارد سهم از سهام سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی یا همان «شستا» باعث شد حدود ۷ هزار میلیارد تومان سرمایه برای خرید این سهام (که ۱۰ درصد ارزش کل شستا را تشکیل می‌دهد) اختصاص یابد.

به این ترتیب شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی با هجوم خریداران به جمع تازه‌واردهای بورس پیوست. برای مقایسه، کافی است بدانیم ارزش تامین مالی انجام‌شده در این عرضه اولیه، معادل مجموع ۱۸ شرکتی است که پیش از این در بازار سهام عرضه اولیه شده‌اند. در سمت دیگر، بورس‌بازان رکورد دیگری را جابه‌جا کردند. به‌طوری‌که مشارکت بیش از ۲ میلیون نفر برای خرید سهام مزبور، رکوردی نوین در بازار ثبت کرد.
به عقیده کارشناسان در این میان تلاش دولت برای هدایت نقدینگی به بازار سرمایه بی تاثیر نیست. تحریم و به تبع آن کاهش درآمدهای دلاری کشور، ریزش قیمت نفت، شیوع کرونا و تعویق درآمدهای مالیاتی دولت و نگرانی از رشد نرخ دلار از جمله دلایل دولت برای رونق بورس محسوب می‌شوند.
از ابتدای سال ۱۳۹۹ تا کنون بارها شاهد تاکید رئیس جمهور بر توسعه بازار سرمایه بودیم. در ابتدا حسن روحانی در اولین جلسه سال ۹۹ هیات دولت که در چهارم فروردین‌ماه برگزار شد، درمورد شرایط بازار سرمایه اظهار کرد: در سال گذشته شرایط بسیار خوبی در بورس داشتیم و ان شاءالله امسال هم شرایط خوبی در بورس خواهیم داشت؛ رونق بورس به این است که همه دستگاه های دولتی سهام و اموال خود را در بورس عرضه کنند؛ امسال برای حرکت در تولید نیازمندیم که این سهام را به بازار بورس و یا فرابورس عرضه کنیم و بتوانیم تحول بزرگ را شاهد باشیم.
وی همچنین در جلسه ۲۷ فروردین‌ماه هیات دولت عرضه سهام در بورس را برای مبارزه با فساد دانست و یادآور شد: جای اصلی فسادستیزی اینجاست که به شفافیت و رقابتی بودن کمک می‌کند. من از مابقی اعضای دولت می‌خواهم این مدل را تبعیت کنند و کل سهام یکجا عرضه شود. افراد معاند می‌نویسند اقتصاد ایران خیلی خراب است ولی وضعیت بورس ایران فوق‌العاده است یعنی مجبور به اعتراف این مسئله شدند. کار بزرگی توسط وزارت اقتصاد و بازار سرمایه انجام شده است.
اما همچنان بازار بورس در ایران آن طور که باید و شاید در بدنه ی جامعه شناخته شده نیست و اطلاع بیشتر مردم از آن اتاقی است تابلویی پر از اسم و عدد که عده ای در پای آن تلفن به دست مشغول انجام کارهایی هستند و چشمشان را هم از روی تابلو برنمی دارند. در کشورهای مترقی و صنعتی اما بازار سرمایه یا همان بورس بازاری شناخته شده برای مردم و سرمایه گذاری در آن یکی از روش های متداول سرمایه گذاری است. بسیاری از کمپانی های بزرگ جهان همچون اپل و مایکروسافت پیشرفت امروزشان را پس از ورود به بورس آمریکا به دست آورده اند.
در مازندران اما بورس از این هم مظلوم تر است. شاید اگر از تمام ۳ میلیون مازندرانی آدرس بورس مازندران را بپرسید فقط ۳ هزار نفر پاسخ آن را بدانند. کسی خبر ندارد سهام کدام صنایع استان در بازار های بورس و فرابورس عرضه شده و طبیعتا هیچکس هم اطلاعی از چگونگی کارکرد بورس و روش سرمایه گذاری در آن ندارد.
با توجه به رویکرد مثبت دولت به این بازار در سال های اخیر، عدم اطلاع رسانی و تبلیغات مناسب باعث شده تا هنمچنان قشر متوسط با این روش سرمایه گذاری غریبه بمانند و حالا که صحبت از این بازار و سود و زیانش در رسانه ها باب شده، بدون شک سودجویان و کلاهبرداران نیز به سمت آن روانه خواهند شد. مردم هم که اطلاع چندانی از شیوه کار در این سیستم ندارند ممکن است با یک اشتباه تمام اندوخته خود را به دست باد بسپارند.

از طرفی سودجویان با اشاره به سود سرشار این بازار در یک سال اخیر سعی دارند بورس را به عنوان بازاری بدون ضرر معرفی کنند و سرمایه گذاری در آن را یک برد بدون ریسک نشان دهند. همین امر سبب می شود تا عده ای حتی خانه و کاشانه خود را به حراج بگذارند تا هرچه زودتر به این بازار ورود کنند در صورتی که شرط اول هر سرمایه گذاری از دیدگاه اقتصاددانان درنظر گرفتن سود و زیان آن سرمایه گذاری است و هیچ فعالیت اقتصادی از نظر آنان بدون ضرر و زیان امکان پذیر نیست.
اما اگر بخواهیم در این شرایط جنگ اقتصادی که دشمن برای ما به وجود آورده است، صنایع مان را رو به جلو در حرکت نگه داریم، بورس یکی از راه های محدودمان برای این کار می باشد. گام اول ایجاد یک شناخت مناسب در جامعه از بورس و سرمایه گذاری در آن است. سازمان بورس مازندران و اصولا سازمان بورس کشور هزینه هایش را از مالیاتی که در هنگام معامله ها می گیرد به دست می آورد و طبیعتا با افزایش معاملات درامد آن ها نیز افزایش خواهد یافت پس باید برای این کار فکری کرد.
اگر جامعه شناخت کاملی از روند سرمایه گذاری در این بازار داشته باشد مطمئنا استقبال بیشتری از آن انجام خواهد داد همانطور که در سال ۹۸ با توجه به اتفاقاتی که برای اقتصاد کشور به وجود آمد شاهد افزایش گرایش مردم به سمت این بازار حتی با شناخت نصفه و نیمه شان بودیم.
بورس کشاورزی در مازندران از دیگر اقداماتی است که در صورت انجام می تواند تحول بزرگی در اقتصاد استان ایجاد کند. ورود سرمایه های سرگردان به بخش کشاورزی باعث رشد آن شده و خرید مستقیم محصولات از شرکت های رسمی دست واسطه های بی شمار در بخش کشاورزی را تا حد زیادی کوتاه می کند. اما متاسفانه اقدامات انجام شده برای رشد ظرفیت های صنایع مازندران با استفاده از بورس منطقه ای و بومی در سال های اخیر بسیار کمرنگ بوده و حتی صنایع استان نیز رغبت چندانی برای حضور در این بازار از خود نشان نمی دهند.
مازندران استانی با ظرفیت چندگانه از جمله صنعتی در کشور است که ۳۹ شهرک و ناحیه صنعتی با ۲ هزار و ۷۰۰ واحد تولیدی بزرگ و کوچک مقیاس دارد و از نظر تولید و فضای سرمایه ای نیز جزء استان های برخودار محسوب می شود. اما بنا بر اعلام مدیریت بورس منطقه ای مازندران ۱۳ شرکت بومی مازندران در بورس اوراق بهادار و فرابورس کشور حضور دارند که از این تعداد تنها پنج شرکت فعال بوده و باقی غیر فعال هستند. این وضعیت در حالی است که بر اساس تحلیل های بورس مازندران بیش از ۱۰۰ شرکت در استان مستعد حضور در بازار سرمایه هستند.عبارت