آمریکا و اروپا تعامل برابر با ما را کسر شأن خود می‌دانند/ تجربه‌ی ما در «تعامل سازنده با غرب» منجر به افزایش «بی‌اعتمادی» شد/ فشار حداکثری ترامپ اجرای برجام را وخیم‌تر کرد و بایدن این جنایت را ادامه داد

نامه چند روز قبل محمدجوادظریف به دبیرکل سازمان ملل که دیروز رسانه‌ای شد حرف‌های مهمی برای گفتن دارد. حرف‌هایی که اگر منتقدان دولت در داخل بزنند متهم به کاسب بودن و نداشتن سواد و بلد نبودن زبان دنیا می‌شوند. ظریف در این نامه نشان داده که بدعهدی و عدم اجرای برجام نه با قدرت گرفتن دونالد ترامپ شروع شد و نه با رفتن وی از کاخ ریاست جمهوری پایان یافت. او در کتابی که نام «شش سال بدعهدی غرب در اجرای برجام» را به آن گذاشته است آمریکا و سه کشور اروپایی را از ابتدای امضای برجام تاکنون (یعنی از زمان اوباما) به عنوان ناقضان اصلی این توافق معرفی می‌کند؛ او جرم ترامپ را خصمانه تر شدن این دشمنی می‌داند و معتقد است جو بایدن هم سیاست‌های ترامپ علیه ایران را ادامه داده و آن را به عنوان اهرم فشار نگه داشته است. این درحالی است که حسن روحانی در سخنان هر روزه‌ی خود مقصر اوضاع آشفته‌ی کشور را ترامپ معرفی می‌کند تا اذهان مردم را از عبرت تاریخی که باید در اعتماد به دشمن گرفت دور کند.

به گزارش ۶بهمن پرس به نقل از رجا: محمد جواد ظریف  در تاریخ ٢٩ تیرماه ١۴٠٠ و در ششمین سالگرد تصویب قطعنامه ٢٢٣١ شورای امنیت سازمان ملل متحد طی نامه ای به دبیرکل این سازمان، جمع بندی از مجموع بدعهدی‌های طرف‌های غربی را به عنوان سند در دبیرخانه ملل متحد ثبت نمود.

اکنون این نامه به همراه اسناد شش سال بد عهدی غرب در اجرای برجام، که پیش از این در مناسبت های مختلف از طرف وزیرخارجه جمهوری اسلامی ایران به رشته تحریر در آمده است، با مقدمه وی به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر شده است.

این مجموعه ٢٠٠ صفحه‌ای از سوی مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی منتشر شده که بیست صفحه ابتدایی آن شامل پیشگفتار و نامه‌ی طریف به دبیرکل سازمان ملل است و مابقی آن را پیوست‌ها یعنی اسناد و نامه‌هایی که ثابت کننده نقض برجام توسط غرب است تشکیل می‌دهد.

ظریف در پیشگفتار به آرزوهای خود برای بسط برجام اشاره کرده است. وی با یادآوری اولین توئیت خود بعد از نهایی شدن توافق در ۲۳ تیر ۱۳۹۴ که نوشته بود: «توافق هسته‌ای ایران سقف نیست، بلکه پایه‌ی استواری است. می‌باید از هم اکنون بر روی آن بنا کنیم.» به همین مساله اشاره می‌کند.

او با توضیح فضای بی اعتمادی شدید که در خصوص توافق با آمریکا وجود داشت به این مساله اعتراف می‌کند که سیاست‌های به کار گرفته در دوره مسئولیتش نه تنها منجر به کاهش این بی اعتمادی نشد که منجر به عمیق شدن آن نیز شد. وزیر خارجه نوشته است: « اجرای درست برجام می توانست به ایجاد اعتماد بینجامد و سیاسیون دلواپس در همه طرفها – و به ویژه در تهران و واشنگتن – را متقاعد کند که جلوگیری از بحران، کاهش تنش و برخورد با چالش ها به روشی نسبتا قابل قبول، نیازمند رفاقت و صمیمیت نیست. اسنادی که در این کتاب جمع آوری شده‌اند نشان می دهد که لااقل از دید طرف ایرانی مشکل در چه بود. در نتیجه، تجربه تعامل سازنده نه تنها به افزایش اعتماد نینجامید، بلکه بی اعتمادی عمیق موجود را مستحکم تر ساخت.»

ظریف در ادامه به نامه‌های متعدد و اعتراضی خود در خطاب به مسئول هماهنگی کمیسیون برجام در خصوص نقض برجام اشاره کرده است، نامه‌هایی که از زمان دولت اوباما شروع شد: « نامه ها کاملا گویا و تاریخچه‌ای از مسائل اجرای برجام که بسیار پیش از ورود ترامپ به کاخ سفید در بهمن ماه ۱۳۹۵ آغاز شده بود، می باشد.»

اما این نامه‌ها هیچ گاه پاسخ داده نشد: « هیچ گاه هیچ یک از نامه های من به هماهنگ کننده برجام – که همگی به همه اعضای برجام نیز تحویل شد – از سوی هیچ یک از اعضای برجام رد نشد. این ممکن است نتیجه عوامل متعددی باشد. نخست آنکه آنها هیچ حرف منطقی و حقوقی در پاسخ در آن زمان نداشتند – چرا که نامه ها صرفا بازگو کننده واقعیات بدیهی در زمان نگارش بودند. اما بی پاسخ ماندن نامه های من ممکن است دلیل نگران کننده تری نیز داشته باشد و آن این که آمریکا و سه کشور اروپایی (آلمان، انگلیس و فرانسه) هیچگاه ضرورتی برای ورود به گفتگوی حقوقی و مبتنی بر واقعیات نمی دیدند و باور داشتند که تنها با تکیه بر توان سیاسی، دیپلماتیک، اقتصادی و نظامی می توانند در شرایط حساس اوضاع را به نفع خود بچرخانند.»

محمدجواد ظریف اما به منش تحقیرآمیر قدرت‌های غربی در مقابل ایران نیز اشاره می‌کند و عدم پاسخگویی آنها به ایران را به دلیل این می‌داند که غربی‌ها تعامل برابر با ایران را کسر شان خود می‌دانند: « نتیجه گیری نگران کننده دیگری که در طول تجربه طولانی ام در دیپلماسی بدست آورده ام این است که قدرت های غربی ورود به تعامل برابر با کشورهای با درآمد متوسط و نه حتی کشورهای در حال توسعه را کسر شأن خود می دانند – مگر آن که آن را همچون دوران مذاکرات برجام از سال ۱۳۹۲ تا سال ۱۳۹۴ غیر قابل اجتناب بیایند. آنها عادت کرده اند که با مای غیر غربی همواره به عنوان موضوع، مشتری و تأمین کننده منابع و نه هیچ گاه به عنوان شریک رفتار کنند»

در ادامه‌ی این کتاب، نامه وزیر امور خارجه به دبیرکل سازمان ملل به مناسبت ششمین سالگرد برجام آمده و به دلیل اصلی شکست برجام می‌پردازد: «این توافق به سبب سونیت و عدم صداقت از سوی ایالات متحده و بی میلی و بی کفایتی از سوی اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی نتوانست برای ایران مزایای لغو تحریم‌ها را فراهم کند»

ظریف به مساله پیگیری فشار اقتصادی غرب برای دستیابی به اهداف نامشروع می‌پردازد و در مورد نقش دولت‌های مختلف در آمریکا و اروپا نوشته است: «ایالات متحده و سه کشور اروپایی در مورد زیاده خواهی های خود شفاف بوده و بارها سوء نیت خود را برای وادار کردن ایران به مذاکره مجدد درباره آن مفاد از طریق فشار اقتصادی و باج خواهی اعلام کرده اند. چنین مقاصدی – که به خودی خود نقض فاحش بندهای ۲۸ و ۲۹ برجام است – به صورت خصوصی – وحتی عمومی – پس از «روز اجرایی شدن برجام» بیان شده اند، و توسط رئیس جمهور پیشین آمریکا ترامپ – و متأسفانه سه کشور اروپایی از سال ۲۰۱۷ تکرار شده اند. دولت بایدن – دوباره با کمک و هم دستی – سه کشور اروپایی از زمان آغاز به کار خود در ژانویه ۲۰۲۱، تروریسم اقتصادی ترامپ علیه ایرانیان را به عنوان «اهرم فشار» خیالی برای دستیابی به همان اهداف ادامه داده است.»

نقض اساسی و مداوم برجام که تریبون‌های دولتی مدام آن را به دلیل قدرت گرفتن ترامپ معرفی می‌کنند در نامه‌ی ظریف به دبیرکل سازمان ملل به نوع دیگری نمایش داده شده است. در این نامه آمده است: «بی‌اعتنایی آشکار ایالات متحده به تعهدات خود در مورد برجام با اجرای حداقلی و بی رمق برجام در دولت اوباما آغاز شد، و با خصومت آشکار و کارزار نابودی برجام در اولین سال دولت ترامپ ادامه یافت. با خروج ترامپ از برجام، متعاقبا سیاست فشار حداکثری که در واقع تروریسم اقتصادی و تروریسم درمانی است شرایط وخیم‌تر شد … و دولت بایدن با تداوم جنایت علیه بشریت ترامپ تلاش کرد از آنها به عنوان«اهرم فشار» برای اهداف غیرقانونی خود خارج از دامنه برجام و قطعنامه (۲۰۱۵) ۲۲۳۱ استفاده کند.»

ظریف همچنین در این نامه، اروپا را به دلیل همراهی با آمریکا و حتی مهیا نکردن یک اینستکس حداقلی برای مصارف بشر دوستانه به باد انتقاد می‌گیرد و شریک جرم جنایت‌های آمریکا معرفی می‌کند.

در ادامه ظریف آنچه را آروزی خود در مقدمه کتاب عنوان کرده بود به عنوان علت اصلی عدم بهره مندی ایران از منافع اقتصادی معرفی کرده  است. او تامین خواسته‌های اضافی را دلیل این کار دانسته و نوشته است: « مروری بر اسناد فوق الذکر – که بصورت کامل در ضمائم این نامه آورده شده است – به وضوح نشان می دهد که از آغاز روند، ایالات متحده و اتحادیه اروپا سه کشور  اروپایی بهره مندی ایران از منافع اقتصادی و عادی سازی تجارت و روابط اقتصادی که در برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ وعده داده شده بود را مشروط به تامین خواسته‌های اضافی که قبلا در مذاکرات برجام حل و فصل شده بود و در ضمیمه قطعنامه ۲۲۳۱ به آنها پرداخت شده است کردند.»

وزیر امور خارجه تلاش دارد تا در جای جای این نامه رویکرد منفعلانه دولت را که بخشی از دلایل زیاده خواهی دشمن بوده است به عنوان فداکاری ملت ایران معرفی کند و در مقابل دبیرکل سازمان ملل به آن فخر بفروشد: «در طول شش سال گذشته جمهوری اسلامی ایران تعهد خود به برجام را در عمل و نه در حرف اثبات نموده است. علی رغم خصومت ایالات متحده با برجام و تن دادن اتحادیه اروپا/سه کشور اروپایی  به چنین خصومتی، دولت من و مردم ایران برای حفظ برجام فداکاری‌های سترگی –اغلب به تنهایی- انجام داده‌اند.»